ปลาหมอสีคางดำ (Sarotherodon melanotheron) มีลักษณะภายนอกคล้ายกับปลาหมอเทศ โดยเฉพาะในช่วงวัยอ่อน เมื่อโตเต็มวัยจะเห็นลักษณะเฉพาะเจาะจงมากขึ้น ปลาชนิดนี้อยู่ในครอบครัว Cichlidae เช่นเดียวกับปลาหมอเทศ มีถิ่นกำเนิดในทวีปแอฟริกาและแพร่กระจายในบริเวณชายฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา ปัจจุบันมีการนำเข้าปลาหมอสีคางดำในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทยที่มีการนำเข้ามาตั้งแต่ปี 2553
ลักษณะทั่วไปและการแพร่กระจาย
- ถิ่นกำเนิดในแอฟริกา แพร่กระจายจากไนจีเรีย คาเมรูน เซเนกัล ไอวอรี่โคสต์ กานา ฯลฯ
- อาศัยในบริเวณปากแม่น้ำ ป่าชายเลน และแหล่งน้ำจืด
- สามารถทนความเค็มและการเปลี่ยนแปลงของความเค็มได้ดี
การจำแนกเพศและการสืบพันธุ์
- เพศผู้มีสีดำบริเวณหัวและแผ่นปิดเหงือกมากกว่าเพศเมีย
- เมื่อจับคู่ผสมพันธุ์ ปลาเพศเมียจะขุดหลุมสร้างรัง และเพศผู้จะกระตุ้นให้เพศเมียวางไข่
- การฟักไข่และดูแลตัวอ่อนในปากของเพศผู้ใช้เวลาประมาณ 2-3 สัปดาห์
อาหาร
- กินทั้งพืชและสัตว์ แพลงก์ตอน ลูกปลา ลูกหอยสองฝา รวมถึงซากของสิ่งมีชีวิต
- ในการทดสอบพบว่าปลาหมอสีคางดำชอบกินกุ้งทะเล เช่น กุ้งกุลาดำ กุ้งขาวแวนนาไม และกุ้งแชบ๊วย
การควบคุมและป้องกันการแพร่กระจาย
- ตากบ่อให้แห้งสนิท กรองน้ำด้วยถุงกรองหรือใช้คลอรีนเพื่อทำลายไข่ปลาและลูกปลา
- ใช้กากชาเพื่อฆ่าปลาในบ่อก่อนการเลี้ยงสัตว์น้ำ
- ปล่อยปลากะพงขาวเพื่อควบคุมปริมาณปลาหมอสีคางดำในบ่อ
ปัญหาและการลดจำนวนในแหล่งน้ำธรรมชาติ
- ปลาหมอสีคางดำแพร่กระจายในแหล่งน้ำธรรมชาติและทำให้สัตว์น้ำท้องถิ่นลดลง
- การศึกษาวิจัยเพื่อลดความดุร้ายและเพิ่มคุณค่าทางอาหารของปลาเป็นแนวทางในการควบคุมประชากรของปลาหมอสีคางดำ
ปลาหมอสีคางดำเป็นปลาที่มีการแพร่กระจายอย่างรวดเร็วและสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงได้ดี การจัดการและควบคุมจำนวนประชากรปลาหมอสีคางดำในแหล่งน้ำจึงเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศและลดผลกระทบต่อสัตว์น้ำท้องถิ่นและเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ